Πρώτα οι καλοί τρόποι, ακολουθεί η γνώση
Οι Ιάπωνες μαθητές δεν δίνουν καμία εξέταση μέχρι την τετάρτη δημοτικού (όταν συμπληρώσουν τα 10). Θεωρούν ότι τα πρώτα τρία χρόνια στο σχολείο είναι τα πιο σημαντικά. Δίνεται έμφαση στη διαπαιδαγώγηση, μαθαίνουν στα παιδιά να σέβονται τους συνανθρώπους και τα ζώα, μαθαίνουν την αξία της γενναιοδωρίας, την ικανότητα για ενσυναίσθηση, την αναζήτησης της αλήθειας, τον αυτοέλεγχο και το σεβασμό για τη φύση.
Το ξεκίνημα της σχολικής χρονιάς αρχίζει την 1η Απριλίου
Στις περισσότερες χώρες, τα παιδιά ολοκληρώσουν τις σπουδές τους, ενώ οι Ιάπωνες γιορτάζουν την έναρξη της σχολικής χρονιάς. Η έναρξη του σχολικού έτους συμπίπτει με ένα από τα ομορφότερα φαινόμενα: ανθίζουν οι κερασιές. Έτσι συντονίζονται σε αυτό το πανέμορφο γεγονός. Το ακαδημαϊκό έτος χωρίζεται σε τρία τρίμηνα: από την 1η Απριλίου έως τις 20 Ιουλίου, από 1η Σεπτεμβρίου έως την 26η Δεκεμβρίου, από τις 7 Ιανουαρίου έως τις 25 Μαρτίου. Έτσι, οι Ιάπωνες ξεκουράζονται 6 εβδομάδες κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών και 2 εβδομάδες τον χειμώνα και την άνοιξη.
Στα ιαπωνικά σχολεία δεν υπάρχουν καθαρίστριες, οι μαθητές καθαρίζουν μόνοι τους
Κάθε τάξη του σχολείου καθαρίζει τις αίθουσες, τους διαδρόμους, ακόμα και τις τουαλέτες. Έτσι τα παιδιά από μικρή ηλικία μαθαίνουν να συνεργάζονται και βοηθούν ο ένας τον άλλον. Σέβονται ο ένας τον άλλον και εκτιμούν τη δουλειά που κάνουν στο χώρο τους.
Στα σχολεία προετοιμάζουν μόνο τυποποιημένα γεύματα που τα παιδιά τρώνε σε μια αίθουσα με άλλους μαθητές
Στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, για τους μαθητές προετοιμάζεται ειδικό γεύμα, και για το μενού, δεν έχουν μόνο λόγο οι μάγειρες, αλλά και διατροφολόγοι, ώστε το φαγητό να είναι όσο το δυνατόν πιο υγιές και ωφέλιμο. Όλοι οι συμμαθητές τρώνε το μεσημεριανό γεύμα με τον δάσκαλο στη τάξη. Σε αυτή την ανεπίσημη ατμόσφαιρα, επικοινωνούν και χτίζουν καλές σχέσεις.
Ιδιαίτερα δημοφιλής είναι η επιπλέον εκπαίδευση
Ήδη παιδιά από το δημοτικό αρχίζουν να φοιτούν σε ιδιωτικά σχολεία και φροντιστήρια για να φοιτήσουν αργότερα σε καλά σχολεία μέσης εκπαίδευσης. Τα μαθήματα γίνονται σε βραδινές ώρες και στην Ιαπωνία είναι πολύ χαρακτηριστικό φαινόμενο, τα μέσα μαζικής μεταφοράς είναι γεμάτα στις 21.00 με παιδιά που βιάζονται να επιστρέψουν σπίτι μετά τα επιπλέον μαθήματα. Κάνουν μαθήματα ακόμα και Κυριακές και αργίες, θεωρώντας ότι η μέση διάρκεια της σχολικής ημέρας διαρκεί 6 έως 8 ώρες. Δεν αποτελεί έκπληξη, σύμφωνα με τις στατιστικές ότι στην Ιαπωνία δεν υπάρχουν μαθητές που χάνουν τη χρονιά τους.
Εκτός από τα τυπικά σχολικά μαθήματα, τα παιδιά διδάσκονται την τέχνη της ιαπωνικής καλλιγραφίας και ποίησης
Η αρχή της ιαπωνικής καλλιγραφίας (shodou), είναι πολύ απλή: βουτάνε μια βούρτσα από μπαμπού σε μελάνι και κάνοντας απαλές πινελιές ζωγραφίζουν ιερογλυφικά πάνω σε ριζόχαρτο. Στην Ιαπωνία το shodou έχει την ίδια αξία με τη συνηθισμένη ζωγραφική. Ενώ το χαϊκού είναι μια μορφή ποίησης, που με λίγα λόγια παρουσιάζει τη φύση και το άτομο ως αναπόσπαστα στοιχεία. Και τα δύο στοιχεία αντανακλούν τις αρχές της Ανατολικής αισθητικής. Τα μαθήματα διδάσκουν στα παιδιά να εκτιμούν και να σέβονται τον πολιτισμό τους, με παραδόσεις αιώνων.
Όλοι οι μαθητές πρέπει να φορούν στολές
Από το γυμνάσιο, κάθε μαθητής υποχρεούται να φοράει μαθητική στολή. Πολλά σχολεία έχουν τη δική τους στολή, αλλά παραδοσιακά για τα αγόρια τα ρούχα έχουν στρατιωτικό στυλ, και για τα κορίτσια ναυτικό στυλ. Ο κανόνας έχει στόχο να πειθαρχήσει τους μαθητές, επειδή η ίδια η ενδυμασία δημιουργεί ένα εργασιακό κλίμα. Επίσης, η κοινή στολή βοηθά να μην υπάρχουν διαφοροποιήσεις στους συμμαθητές.
Το ποσοστό παρουσίας στα σχολεία είναι 99,99%
Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς, ότι ένας μαθητής δεν έχει κάνει ποτέ κοπάνα από το σχολείο, πόσο μάλλον ένα ολόκληρο έθνος. Επίσης οι Ιάπωνες μαθητές σχεδόν ποτέ δεν αργούν στην τάξη. Και ο 91% των μαθητών πάντα να ακούνε το καθηγητή τους. Ποια άλλη χώρα μπορεί να καυχηθεί τέτοιες στατιστικές;
Τα αποτελέσματα της τελικής εξέτασης καθορίζουν τα πάντα
Στο τέλος του λυκείου, οι μαθητές γράφουν εξετάσεις που καθορίζουν αν θα εισαχθούν στο πανεπιστήμιο ή όχι. Η απόδοσή τους μπορεί να καθορίσει το ύψος των μελλοντικών μισθών και του βιοτικού επιπέδου γενικότερα. Αυτός ο ανταγωνισμός είναι πολύ υψηλός: 76% των αποφοίτων συνεχίζουν την εκπαίδευσή τους μετά το λύκειο.
Τα φοιτητικά χρόνια είναι τα καλύτερα
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι μετά από χρόνια συνεχούς εκπαίδευσης για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια, οι Ιάπωνες θέλουν να κάνουν ένα μικρό διάλειμμα. Έτσι θεωρούν τα φοιτητικά χρόνια τα πιο εύκολα και ανέμελα στη ζωή κάθε Ιάπωνα.