Ναι, βάσει του άρθρου 6 του ν. 2472/1997 (εκτός αν το σύστημα λαμβάνει ή/και καταγράφει εικόνα από αποκλειστικά ιδιωτικό σας χώρο, μη επαγγελματικό – π.χ. εντός του σπιτιού σας – οπότε δεν χρειάζεται να υποβάλετε γνωστοποίηση). Η μη γνωστοποίηση δύναται να επιφέρει τόσο διοικητικές όσο και ποινικές κυρώσεις, όπως προβλέπεται στα άρθρα 20 και 22 του ν. 2472/1997. Οφείλετε επίσης να γνωστοποιείτε στην Αρχή κάθε μεταβολή στο σύστημά σας (π.χ. προσθήκη/αφαίρεση/επανατοποθέτηση καμερών).

-Θέλω να εγκαταστήσω κάμερες στο σπίτι μου για λόγους ασφαλείας. Επιτρέπεται και με τι όρους;

Εάν οι κάμερες καταγράφουν αποκλειστικά δικό σας ιδιωτικό χώρο, τότε δεν έχετε καμία υποχρέωση προς την Αρχή (ούτε καν την υποχρέωση υποβολής γνωστοποίησης). Ωστόσο, σημειώνεται ότι απαγορεύεται να λαμβάνετε εικόνα από εξωτερικό δημόσιο χώρο (π.χ. δρόμο ή πεζοδρόμιο), καθώς και από γειτονικά κτίρια (βλ. και άρθρο 3 της οδηγίας 1/2011).

-Διαμένω σε διαμέρισμα σε πολυκατοικία και θέλω να τοποθετήσω κάμερες για λόγους ασφαλείας. Σε ποια σημεία επιτρέπεται;

Μπορείτε να τοποθετήσετε οπουδήποτε κάμερες εντός του διαμερίσματός σας (όπου ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να λαμβάνουν εξωτερική εικόνα – π.χ. μία κάμερα στο μπαλκόνι που καταγράφει δρόμο δεν επιτρέπεται). Σε αυτή την περίπτωση, δεν χρειάζεται να υποβάλετε γνωστοποίηση στην Αρχή.

Επίσης, μπορείτε να τοποθετήσετε κάμερα σε κοινόχρηστο χώρο στάθμευσης, για επιτήρηση οχήματός σας εφόσον δεν υπάρχει τέτοιο σύστημα από την πολυκατοικία σας. Θα πρέπει όμως γι’ αυτό να ερωτηθούν οι υπόλοιποι ένοικοι, η κάμερα να εστιάζει αποκλειστικά στο όχημά σας και να τοποθετήσετε ευδιάκριτες πινακίδες. Για αυτή την επεξεργασία, πρέπει να υποβάλετε γνωστοποίηση στην Αρχή.

Σημειώνεται ότι σε κανένα άλλο σημείο δεν μπορείτε να τοποθετήσετε κάμερες (π.χ. στο διάδρομο που βρίσκεται η πόρτα του διαμερίσματός σας), διότι οι λοιποί χώροι είναι κοινόχρηστοι. Για αυτούς τους χώρους, σύστημα βιντεοεπιτήρησης μπορεί να εγκατασταθεί μόνο από την πολυκατοικία ως συλλογικό όργανο (π.χ. μέσω Γενικής Συνέλευσης) και όχι από μεμονωμένους ιδιοκτήτες ή ενοικιαστές. Στην περίπτωση αυτή πρέπει να πληρούνται οι προϋποθέσεις που περιγράφονται στο Άρθρο 15 της Οδηγίας 1/2011.

-Μπορώ να τοποθετήσω κάμερα στο «χαλάκι» της πόρτας μου σε διαμέρισμα;

Όχι, δεν μπορείτε. Καμία κάμερα δεν μπορεί να καταγράφει είσοδο σε διαμέρισμα, ούτε εσείς μπορείτε να τοποθετήσετε τέτοια κάμερα διότι ο διάδρομος έξω από το διαμέρισμά σας είναι κοινόχρηστος χώρος (βλ. και την προηγούμενη ερώτηση).

– Διαθέτω εμπορικό κατάστημα. Πού μπορώ να τοποθετήσω κάμερες;

Μπορείτε να τοποθετήσετε κάμερες σε σημεία εισόδου/εξόδου (χωρίς όμως να λαμβάνετε εικόνα από δημόσιο χώρο), στα ταμεία και χώρους φύλαξης χρημάτων, σε αποθήκες εμπορευμάτων, καθώς και σε χώρους στάθμευσης και ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων. Για καταστήματα πολύ μεγάλης έκτασης ή που διακινούνται εμπορεύματα μεγάλης αξίας μπορούν να τοποθετηθούν κάμερες και σε χώρους όπου κινούνται πελάτες, εφόσον αυτό κρίνεται απολύτως απαραίτητο σε αυτή την περίπτωση, η γωνία λήψης πρέπει να είναι τέτοια ώστε να εστιάζει όσο λιγότερο γίνεται σε πρόσωπα, καθώς και να προτιμώνται λήψεις όσο το δυνατόν ευρύτερης οπτικής γωνίας. (βλ. και άρθρο 19 της οδηγίας 1/2011).

Σε κάθε περίπτωση, δεν επιτρέπεται να τοποθετήσετε κάμερες σε χώρους που εργάζεται προσωπικό και δεν έχουν πρόσβαση οι πελάτες, ή σε γραφεία εργαζομένων (βλ. και άρθρο 7 της οδηγίας 1/2011).

– Διαθέτω εστιατόριο/μπαρ. Σε ποια σημεία μπορώ να τοποθετήσω κάμερες και σε ποια όχι;

Ισχύουν τα ίδια με όσα αναφέρονται και στην ανωτέρω ερώτηση. Ιδιαίτερα ωστόσο επισημαίνεται ότι δεν επιτρέπεται να καταγράφετε χώρους συνεστίασης ή αναψυχής/διασκέδασης (τραπέζια, καθίσματα, πίστα). Αναφορικά με το μπαρ, κάμερα επιτρέπεται μόνο πάνω από το ταμείο και να εστιάζει σε αυτό. Επίσης απαγορεύεται η τοποθέτηση καμερών στην κουζίνα ή άλλους χώρους που κινούνται μόνο εργαζόμενοι (βλ. και άρθρο 19 της οδηγίας 1/2011).

-Τι θεωρείται δημόσιος χώρος; Επιτρέπεται η τοποθέτηση καμερών σε τέτοιους χώρους;

Δημόσιοι χώροι είναι αυτοί που προορίζονται κατά την κείμενη πολεοδομική νομοθεσία και τον Αστικό Κώδικα για κοινή χρήση π.χ. οδοί, πλατείες, άλση, αιγιαλός, παραλία, λιμάνια, όχθες λιμνών και ποταμών, δημόσια δάση. Περαιτέρω δημόσιος χώρος θεωρείται και κάθε άλλος, ανοικτός και ελευθέρως προσβάσιμος σε απροσδιόριστο αριθμό προσώπων, χώρος ο οποίος με οποιοδήποτε νόμιμο τρόπο (π.χ. οικοδομική άδεια) έχει τεθεί σε κοινή χρήση. Στην τελευταία περίπτωση μπορεί να ανήκουν μεγάλα εμπορικά κέντρα, ειδικά πάρκα, χώροι αναψυχής, κ.λπ. Στους δημόσιους χώρους συγκαταλέγονται,τέλος, και οι σταθμοί διακίνησης επιβατών με μέσα μαζικής μεταφοράς, όπως μετρό, κτίρια επιβατών του αεροδρομίου, κ.λπ., χώροι δηλαδή προσβάσιμοι σε απεριόριστο αριθμό ατόμων, που όμως μπορεί να είναι και κλειστοί και η είσοδος σε αυτούς ελεγχόμενη.

Τοποθέτηση καμερών σε δημόσιους χώρους επιτρέπεται, κατ’ αρχήν, μόνο από δημόσιες αρχές, για τους σκοπούς και υπό τις προϋποθέσεις που προσδιορίζονται στο άρθρο 14 του ν. 3917/2011. Σημειώνεται ιδιαίτερα ότι, κατά κανόνα, δεν επιτρέπεται η τοποθέτηση καμερών σε δημόσιο χώρο από ιδιώτη για το σκοπό της προστασίας προσώπων και αγαθών (μια τέτοια τοποθέτηση μπορεί να επιτραπεί σε εξαιρετικές μόνο περιπτώσεις και υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις – βλ. άρθρο 6 της οδηγίας 1/2011).

-Μπορώ να τοποθετήσω κάμερες έξω από την επιχείρησή μου, σε δημόσιο χώρο;

Όχι – δεν επιτρέπεται η λήψη εικόνας από παράπλευρες οδούς ή/και πεζοδρόμια (βλ. και την προηγούμενη ερώτηση). Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορεί να επιτραπεί μια τέτοια λήψη λόγω της «φύσεως» του χώρου, εφόσον σε αυτές τις περιπτώσεις η λήψη περιορίζεται στον απολύτως απαραίτητο παράπλευρο χώρο (π.χ. κρατικά κτίρια, μεγάλα ξενοδοχεία, μηχανήματα αυτόματης συναλλαγής των τραπεζών) – βλ. άρθρο 6 της οδηγίας 1/2011.

– Υπό ποιες προϋποθέσεις επιτρέπεται η τοποθέτηση καμερών σε σχολεία/σχολικά συγκροτήματα;

Η εγκατάσταση συστήματος βιντεοεπιτήρησηςβλ. και άρθρο 18 της οδηγίας 1/2011).

-Είμαι εργαζόμενος και ο εργοδότης μου έχει τοποθετήσει κάμερες με τις οποίες μπορεί και παρακολουθεί το προσωπικό. Τι πρέπει να κάνω;

Κατ’ αρχάς σημειώνεται ότι, σε κάθε περίπτωση, μπορείτε να ασκήσετε για σύστημα βιντεοεπιτήρησης τα δικαιώματα πρόσβασης και αντίρρησης, στα οποία ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος βάσει του ν. 2472/1997 να σας απαντήσει εγγράφως. Εάν ο υπεύθυνος δεν απαντήσει ή αν η απάντηση δεν είναι ικανοποιητική, τότε μπορείτε να προσφύγετε στην Αρχή (υποβάλλοντας ταυτοχρόνως και την τυχόν απάντηση του υπευθύνου).

Εφόσον οι κάμερες λειτουργούν για τον έλεγχο/παρακολούθηση του προσωπικού, η επεξεργασία είναι παράνομη (βλ. ειδικότερα το άρθρο 7 της οδηγίας 1/2011) και πρέπει να υποβάλετε καταγγελία στην Αρχή, είτε μέσω συλλογικού οργάνου είτε ατομικά. Σημειώνεται ότι, δεδομένου ότι ο καταγγελλόμενος ενδεχομένως να δικαιούται να έχει πρόσβαση στα στοιχεία της καταγγελίας, συμπεριλαμβανομένων των στοιχείων του καταγγέλλοντος (βλέπε σχετικά την απόφαση 73/2010 της Αρχής, στην οποία προσδιορίζονται ρητά περιπτώσεις όπου μια τέτοια πρόσβαση δεν επιτρέπεται), η υποβολή καταγγελίας μέσω συλλογικού οργάνου κρίνεται πιο πρόσφορη.

Σημειώνεται επίσης ότι, λόγω της σχέσης εξάρτησης εργαζόμενου με εργοδότη, αποδυναμώνεται η βαρύτητα της τυχόν συγκατάθεσης των εργαζομένων για μια τέτοια επεξεργασία, αφού είναι πολύ δύσκολο να διασφαλιστεί ότι μια τέτοια συγκατάθεση είναι ελεύθερη (βλ. επίσης σχετικά και τη Γνώμη 8/2001 της Ομάδας Εργασίας του άρθρου 29 της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων για την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων στην εργασιακή σχέση).

-Διαθέτω ιδιωτικό ιατρείο σε πολυκατοικία. Σε ποια σημεία μπορώ να τοποθετήσω κάμερες για λόγους ασφαλείας και σε ποια όχι;

Δεν μπορείτε να τοποθετήσετε κάμερες σε κανένα σημείο εξωτερικά του ιατρείου σας (π.χ. σε διάδρομο ή είσοδο της πολυκατοικίας), διότι στα σημεία αυτά υπεύθυνος τοποθέτησης καμερών είναι μόνο το αρμόδιο όργανο διαχείρισης της πολυκατοικίας (π.χ. η Γενική Συνέλευση) και ισχύουν τα όσα αναφέρονται στο άρθρο 15 της οδηγίας. Επίσης, δεν επιτρέπεται να έχετε κάμερα στο σαλόνι (χώρο) αναμονής (βλέπε και άρθρο 20 της Οδηγίας 1/2011). Κάμερα μπορεί να τοποθετηθεί, για παράδειγμα, στην είσοδο του χώρου του ιατρείου.

-Για πόσο χρονικό διάστημα επιτρέπεται να τηρώ τα δεδομένα που καταγράφονται από το σύστημα βιντεοεπιτήρησης;

Τα δεδομένα πρέπει να τηρούνται για το μικρότερο δυνατό χρόνο. Σε κάθε περίπτωση δεν επιτρέπεται να τηρούνται για διάστημα μεγαλύτερο των 15 ημερών, εκτός από εξαιρέσεις. Ειδικά για πολυκατοικίες, πρέπει να τηρούνται το πολύ μέχρι 48 ώρες, ενώ για σχολικά συγκροτήματα κ.λπ. μέχρι την επόμενη εργάσιμη ημέρα. Οι τράπεζες και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μπορούν να τα τηρούν μέχρι 45 ημέρες. Ο χρόνος τήρησης μπορεί να παραταθεί εφόσον υπάρξει κάποιο συμβάν και το υλικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αποδεικτικό στοιχείο. (βλ. άρθρο 8 της οδηγίας 1/2011 για αναλυτικότερη περιγραφή, καθώς και το αντίστοιχο άρθρο του Ειδικού Μέρους της οδηγίας ανάλογα με την κατηγορία του υπευθύνου επεξεργασίας).

-Υπέβαλα γνωστοποίηση στην Αρχή για σύστημα βιντεοεπιτήρησης. Να αναμένω κάποιο έγγραφο άδειας λειτουργίας;

Εφόσον το σύστημα δεν έχει τοποθετηθεί για σκοπό παροχής υπηρεσιών υγείας (π.χ. ανάγκη παρακολούθησης ασθενών), αλλά για το σκοπό της προστασίας προσώπων και αγαθών, τότε δεν απαιτείται άδεια από την Αρχή. Κατά συνέπεια, δεν πρέπει να αναμένετε σχετικό έγγραφο. Έχετε ωστόσο την υποχρέωση να είναι σύννομο το σύστημα βιντεοεπιτήρησης με βάση όσα αναφέρονται στην ενότητα «Πληροφορία για υπεύθυνους επεξεργασίας», καθώς επίσης και να το περιγράφετε αναλυτικά και επαρκώς στη γνωστοποίηση που θα υποβάλετε. Εάν από το έντυπο γνωστοποίησης φαίνεται να προκύπτει κάποιο ζήτημα νομιμότητας, η Αρχή θα επικοινωνήσει μαζί σας μόλις εξετάσει τη γνωστοποίησή σας. Σημειώνεται ότι η υποβολή γνωστοποίησης δεν συνεπάγεται αυτομάτως νομιμοποίηση της λειτουργίας του συστήματος.

Εάν το σύστημα είναι τοποθετημένο με σκοπό την παροχή υπηρεσιών υγείας, τότε απαιτείται άδεια από την Αρχή (βάσει του άρθρου 7 του ν. 2472/1997). Σε αυτή την περίπτωση, πρέπει να πληρούνται οι προϋποθέσεις που περιγράφονται στο άρθρο 20 της οδηγίας 1/2011.

-Σκέφτομαι να τοποθετήσω ψεύτικες κάμερες ή κάμερες που να μην καταγράφουν αλλά απλά να λαμβάνουν εικόνα. Τι ισχύει;

Με τις ψεύτικες κάμερες δεν γίνεται επεξεργασία προσωπικών δεδομένων και, συνεπώς, δεν έχετε καμία υποχρέωση προς την Αρχή (ούτε καν την υποχρέωση υποβολής γνωστοποίησης). Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι ένα τέτοιο σύστημα που προσομοιάζει με κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης, παρ’ ότι δεν λειτουργεί, ενδέχεται να δημιουργεί στους πολίτες την πεποίθηση ότι λαμβάνει χώρα επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Η αίσθηση του πολίτη ότι είναι πολύ πιθανό να βρίσκεται υπό παρακολούθηση επηρεάζει τη συμπεριφορά του, επομένως η εγκατάσταση ενός τέτοιου συστήματος ενδεχομένως να προσβάλλει το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας του ατόμου (άρθρο 5 § 1 Σ).

Για την περίπτωση που οι κάμερες λαμβάνουν εικόνα τότε, ακόμα και αν δεν καταγράφουν/αποθηκεύουν δεδομένα, συντελείται επεξεργασία προσωπικών δεδομένων (έστω και πιο ήπιας μορφής σε σχέση με την καταγραφή), οπότε ισχύουν όλα τα ανωτέρω σχετικά με τις προϋποθέσεις νομιμότητας.

-Μπορώ να τοποθετήσω διαδικτυακές (web) κάμερες, για προβολή εικόνας σε διάφορες ιστοσελίδες για διαφημιστικούς σκοπούς;

Για τη διαφημιστική προβολή ενός τόπου ή μιας επιχείρησης δεν είναι αναγκαία η χρήση εικόνων όπου τα πρόσωπα είναι αναγνωρίσιμα. Θα πρέπει να φροντίσετε:

α) είτε οι κάμερες να είναι τοποθετημένες κατά τρόπο τέτοιο ώστε να μην είναι εφικτή η αναγνώριση προσώπων ή αριθμών πινακίδων αυτοκινήτων (οπότε και δεν υφίσταται επεξεργασία προσωπικών δεδομένων)

β) είτε να λαμβάνετε κατάλληλα μέτρα, όπως τεχνικές θόλωσης, αν στη λαμβανόμενη εικόνα περιλαμβάνονται πάντα πρόσωπα, ώστε αυτά να μην είναι αναγνωρίσιμα. Στην περίπτωση αυτή υφίσταται επεξεργασία προσωπικών δεδομένων και πρέπει να υποβάλλετε γνωστοποίηση

Πρέπει να είστε πολύ προσεχτικοί ώστε στην προβαλλόμενη εικόνα να μην αναγνωρίζονται πρόσωπα ή/και πινακίδες αυτοκινήτων, καθώς τότε συντελείται μη νόμιμη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων (εκτός κι αν έχετε τη ρητή συγκατάθεση όλων όσων τα δεδομένα επεξεργάζεστε, πράγμα ανέφικτο στις περισσότερες περιπτώσεις).

-Παρατηρώ (π.χ. σε κατάστημα ή σε καφετέρια) κάμερες, για τις οποίες δεν γνωρίζω αν είναι νόμιμες και δεν ξέρω ακριβώς εάν και τι καταγράφουν. Τι πρέπει να κάνω;

Μπορείτε να ασκήσετε το δικαίωμα πρόσβασης στην επιχείρηση που έχει τοποθετήσει τις κάμερες, δηλαδή να ζητήσετε να σας προσκομίσει αντίγραφο βιντεοσκοπημένου υλικού που σας έχει καταγράψει ή, εναλλακτικά, να σας επιδείξει απλά ένα σχετικό βιντεοσκοπημένο υλικό. Σημειώνεται ότι ο υπεύθυνος της επεξεργασίας είναι υποχρεωμένος, βάσει του άρθρου 12 του ν. 2472/1997, να απαντήσει στο αίτημά σας (ουσιαστικά, να σας περιγράψει πλήρως το είδος της επεξεργασίας που πραγματοποιείται και τα χαρακτηριστικά αυτής): αν δεν απαντήσει ή αν η απάντησή του δεν είναι ικανοποιητική, τότε μπορείτε να προσφύγετε στην Αρχή (βλ. και άρθρο 13 της οδηγίας 1/2011 για αναλυτικότερες πληροφορίες επί της διαδικασίας). Επίσης μπορείτε να ασκήσετε περαιτέρω και το δικαίωμα αντίρρησης (όπως επίσης επισημαίνεται στο άρθρο 13 της οδηγίας 1/2011). Ειδικότερα για το δικαίωμα αντίρρησης σημειώνεται ότι ο υπεύθυνος οφείλει, εφόσον διαπιστώσει ότι πρέπει να ικανοποιηθεί το σχετικό αίτημα, να προσαρμόσει κατάλληλα το σύστημα ώστε να αποφευχθεί αντίστοιχη επεξεργασία στο μέλλον.

Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να γνωρίζετε ότι δεν επιτρέπεται οι κάμερες να καταγράφουν τραπέζια, καθίσματα, μπαρ, κ.λπ.

– Γείτονάς μου έχει βάλει κάμερα και πιστεύω ότι καταγράφει και το σπίτι μου. Τι μπορώ να κάνω;

Μπορείτε να ασκήσετε, εφόσον κρίνετε ότι η κάμερα δεν εστιάζει σε αποκλειστικά ιδιωτικό του χώρο, το δικαίωμα πρόσβασης στο πρόσωπο που έχει τοποθετήσει την κάμερα, δηλαδή να ζητήσετε να σας προσκομίσει αντίγραφο βιντεοσκοπημένου υλικού ή, εναλλακτικά, να σας επιδείξει απλά ένα απόσπασμα του βιντεοσκοπημένου υλικού. Σημειώνεται ότι είναι υποχρεωμένος, βάσει του άρθρου 12 του ν. 2472/1997, να σας απαντήσει: αν δεν απαντήσει ή αν η απάντησή του δεν είναι ικανοποιητική, τότε μπορείτε να προσφύγετε στην Αρχή (βλ. και άρθρο 13 της οδηγίας 1/2011) – υποβάλλοντας ταυτόχρονα τόσο το αίτημα που του απευθύνατε όσο και την απάντησή του.

Επίσης, αν τελικά η κάμερα καταγράφει δικό σας ή κοινόχρηστο χώρο (π.χ. το δρόμο έξω από το σπίτι σας), μπορείτε να ασκήσετε το δικαίωμα αντίρρησης (όπως επισημαίνεται επίσης στο άρθρο 13 της οδηγίας 1/2011): αν δεν σας απαντήσει ή αν η απάντησή του δεν είναι ικανοποιητική και δεν προσαρμόσει κατάλληλα την κάμερα, τότε μπορείτε να προσφύγετε στην Αρχή (βλ. και άρθρο 13 της οδηγίας 1/2011) – υποβάλλοντας ταυτόχρονα τόσο το σχετικό αίτημα που του απευθύνατε όσο και την απάντησή του.

Σε κάθε περίπτωση, ακόμα και αν σας απαντήσει ότι η κάμερα είναι για προσωπική του χρήση και ότι δεν σας καταγράφει (οπότε, εφόσον πράγματι ισχύει κάτι τέτοιο, δεν έχει εφαρμογή ο ν. 2472/1997 περί προστασίας προσωπικών δεδομένων), μπορείτε να ασκήσετε τα νόμιμα δικαιώματά σας με βάση τις γενικές διατάξεις του δικαίου για την προστασία της προσωπικότητας (βλ. ειδικότερα το άρθρο 3 παρ. 3 της οδηγίας 1/2011).